Jak obliczyć zysk na lokacie? (+ kalkulator)

Kontynuujemy cykl artykułów poradnikowych na LiveSmarter. Tym razem skupimy się na lokatach bankowych i sposobie obliczania realnego zysku. Dlaczego? Pod jednym z ostatnich wpisów dotyczących aktualnej oferty lokat było widać, że nie każdy jest biegły w obliczaniu tego ile powinien zarobić. W związku z tym w pierwszej części artykułu powiemy wam w jaki sposób wykonywać obliczenia, a w drugiej – dorzucimy gotowy kalkulator, dzięki któremu łatwo sprawdzicie ile odsetek powinien wam wypłacić bank. Oczywiście wzór można zastosować nie tylko do lokat bankowych, ale wszelkich innych ofert tego typu (np. konta oszczędnościowe czy obligacje).

Co to jest lokata bankowa?

Zacznijmy od początku. Lokata bankowa to specjalnego rodzaju… rachunek bankowy. Bank umawia się z nami, że jeśli przelejemy na niego odpowiednią sumę pieniędzy i nie wycofamy ich przez konkretny czas, to w zamian (oprócz samego kapitału) w momencie wypłaty dostaniemy również odsetki.

Rachunek lokaty bankowej - co to jest?
Warto pamiętać, że często pod pojęciem „posiadacza rachunku” kryją się również osoby posiadające lokatę w danym banku

Wysokość otrzymanych odsetek zależy głównie od oprocentowania, które może być zmienne lub stałe. W tym pierwszym przypadku bank może zmienić oprocentowanie lokaty z dnia na dzień (np. z 4% na 1%) i nic nie możemy wówczas zrobić (oprócz zerwania umowy lokaty lokaty, co w zdecydowanej większości przypadków oznacza również, że za dotychczasowy okres lokowania środków nie zarobimy ani grosza).

Aktualnie lokaty oferowane przez banki mają jednak w zdecydowanej większości oprocentowanie stałe. Oznacza to, że w momencie złożenia wniosku o lokatę gwarantujemy sobie dane oprocentowanie na kolejne kilka miesięcy (bądź lat) – zależnie od czasu trwania lokaty.

A jeśli o wnioskach mowa: zazwyczaj składając wniosek o lokatę mamy przynajmniej kilka dni na jego opłacenie. Jeśli specjalnie zakładamy konto bankowe aby skorzystać z lokaty dla nowego klienta (zazwyczaj o podwyższonym oprocentowaniu), to bank pozwoli nam na założenie lokaty często nawet do 30 dni od otwarcia konta. Jeśli już natomiast jesteśmy klientem banku i składamy wniosek o lokatę, to często będzie to dużo krótszy okres – np. 5 dni. Warto o tym pamiętać jeśli dany bank zaoferuje bardzo dobrą ofertę depozytową, podczas gdy środki będziemy mogli sobie „zorganizować” dopiero za 2-3 dni.

Jak obliczyć oprocentowanie lokaty?

Jednym z podstawowych błędów popełnianych przez osoby próbujące policzyć zysk z lokaty jest obliczanie oprocentowania bez uwzględnienia czasu trwania lokaty. Przekładając to na nasze: jeśli lokata 6-miesięczna ma oprocentowanie 4% to nie oznacza to, że zakładając tego typu lokatę kolejny raz łącznie zarobimy ponad 8% w ciągu 12 miesięcy. Oprocentowaniem lokaty zawsze podawane jest w skali roku (chyba, że jest wyraźnie zaznaczone, że jest inaczej). Oznacza to, że lokata 6-miesięczna z oprocentowaniem 4% zarobi proporcjonalnie mniej niż lokata roczna z oprocentowaniem 4% – mniej więcej o połowę.

Lokata 4.5% ale tylko na 1 miesiąc
Ta lokata oferowała wysokie oprocentowanie, ale tylko przez miesiąc

Czemu mniej więcej? Bo banki, choć podają czas trwania lokaty w miesiącach, to płacą nam za dokładną liczbę dni, przez które ulokowane były środki. Przykładowo zakładając lokatę 3-miesięczną w lipcu jej czas trwania wyniesie 92 dni (lipiec i sierpień mają po 31 dni, wrzesień 30), natomiast zakładając tę samą lokatę w lutym jej realny czas trwania może wynieść już 89 dni (luty w roku nieprzestępnym ma 28 dni, marzec 31, a kwiecień 30).

Na co ma wpływ kapitalizacja odsetek?

Na to w jaki sposób policzymy ostateczny zysk z lokaty ma również wpływ kapitalizacja odsetek. Mówi ona mniej więcej jak często bank będzie doliczał do naszego kapitału odsetki – czyli czy saldo lokaty będzie się powiększało codziennie, co miesiąc czy dopiero na koniec okresu lokaty.

Teoretycznie wydawać by się mogło, że najlepsza jest kapitalizacja dzienna, ponieważ codziennie ilość naszych środków jest nieco większa, więc z dnia na dzień zarabiamy coraz więcej (bo bank nalicza oprocentowanie od coraz większej kwoty).

Jak obliczyć podatek Belki od zysków z lokat?

Niestety od kilku lat tego opcja codziennej kapitalizacji odsetek nie jest już oferowana przez banki ze względu na… podatek. Tak, tak – od każdego zarobionego grosza musimy zapłacić podatek od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki (profesor Marek Belka był autorem ustawy wprowadzającej ten podatek). Aktualnie wysokość tego podatku wynosi 19%. Podatek pobierany jest przez bank przy wypłacie odsetek (nie trzeba więc wykazywać go w PIT-cie) i, co najgorsze, zawsze zaokrąglany jest w górę do pełnych groszy. Oznacza to, że jeśli zarobimy 1 grosz, to… będziemy go musieli w całości oddać urzędowi skarbowemu, bo podatek również wyniesie 1 grosz.

Co to ma wspólnego z potencjalną kapitalizacją odsetek codziennie? Przy niewielkich dziennych zyskach z lokaty (w końcu zarabialibyśmy 1/365 podanego oprocentowania) jest spora szansa, że zamiast płacić podatek w wysokości 19% efektywnie płacilibyśmy nieco więcej (w najgorszym przypadku 1 grosza podatek wyniósłby 100%).

Tu również warto dorzucić ciekawostkę zwłaszcza dla młodszych czytelników: kilka lat temu sposób obliczania podatku był inny – podatek zaokrąglało się zgodnie z zasadami matematyki – i to do pełnych złotówek! Popularne wtedy były tzw. lokaty antybelkowe, które właśnie dzięki codziennej kapitalizacji pozwalały na omijanie podatku. Wystarczyło, aby kwota codziennych zysków z jednej lokaty nie przekroczyła 2,5 zł, od których podatek liczyło się następująco: 2,49 zł zaokrąglało się do pełnych złotych (2 zł), a od nich liczyło się podatek (2 x 0,19 = 0,38 zł), których znów zaokrąglony do pełnych złotych dawał nam 0 zł podatku.

W przypadku kwoty większej bądź równej 2,5 zł podatek liczony byłby już od 3 zł, które dają 57 groszy podatku zaokrąglanego w górę do pełnej złotówki.

Wracając jednak do 2015 roku: w tej chwili luka ta jest niestety uszczelniona, dlatego najbardziej opłacalna jest opcja liczenia zysku (kapitalizowania odsetek) co miesiąc, albo na koniec okresu trwania lokaty. Wtedy podatek wyliczany jest tylko raz.

Jak obliczyć zysk (odsetki) z lokaty?

Wiedząc już jak wygląda cały tok rozumowania możemy w końcu zabrać się do obliczenia dokładnego zysku z nasze lokaty. Wzór na całkowity zysk (przy założeniu, że kapitalizacja dokonywana jest tylko raz) wygląda następująco:

zysk = x * p / 100 * d / 365

gdzie x to kwota lokaty, p – oprocentowanie, a d – czas trwania lokaty wyrażony w dniach. Oczywiście przyjmujemy również, że rok ma 365 dni – w przypadku lat przestępnych dzielmy przez 366.

Ile wynoszą więc odsetki od lokaty 3-miesięcznej oprocentowanej 4% w skali roku? Zgodnie z naszym równaniem będzie to: 10000 * 4/100 * 90/365 = 98,63 zł przy założeniu, że czas trwania lokaty to 90 dni.

Teraz najważniejsze: wyliczony zysk to kwota brutto, od której musimy jeszcze odjąć 19% podatku (zaokrąglanego do pełnych groszy w górę). W przypadku kwoty 98,63 zł podatek wyniesie 18,74 zł co oznacza, że realnie na takiej lokacie zarobimy 79,89 zł.

Kalkulator odsetek bankowych

Na koniec obiecany kalkulator, dzięki któremu obliczycie zyski z dowolnej inwestycji. Zakładamy w nim, że kapitalizacja odbywa się na koniec okresu. Miłego korzystania!


%
dni
%


Kalkulator ilości dni pomiędzy datami

Aby móc podać dokładny czas trwania lokaty w dniach, przygotowaliśmy jeszcze jeden kalkulator. Wystarczy w nim podać dwie dowolne daty, a kalkulator wyliczy różnicę między nimi (w dniach). Dzięki temu możecie dowiedzieć się ile będzie trwała dowolna lokata :)



dni

PS. Pamiętajcie, że aktualną ofertę lokat zawsze znajdziecie pod adresem lokaty.livesmarter.pl. Albo poniżej ;)

Nie przegap!

Komentarze

  • Świetne.

    agrestowy placek na piasku Odpowiedz
  • Zrobcie sobie taki kalkulator w Excelu – kazdy (a na pewno wiekszosc) posiada go na komputerze. Wrzucic na pulpit i za kazdym razem, gdy potrzebny bedzie pod reka.

    P. Odpowiedz
  • P – też dobry pomysł. Ten artykuł będzie natomiast zaraz podlinkowany z boku, więc też będzie pod ręką :)

    Michał Odpowiedz
  • Nie widzę opcji zatwierdź w wersji mobilnej.

    agrestowy placek na piasku Odpowiedz
  • Nie trzeba zatwierdzać – samo się liczy :)

    Michał Odpowiedz
  • A to chyba nie u mnie.

    agrestowy placek na piasku Odpowiedz
  • Dobry pomysł z kalkulatorem. A jeszcze lepszy z edukacją osób, którym wydaje się, że z tysiąca zł włożonego na 5%/2 msce wyjmą 50 zł odsetek :D

    kfm Odpowiedz
  • kfm, otóż to – niestety w szkole niekonieczne robi się przykłady z życia wzięte, a nawet jeśli, to po kilku latach ludzie zapominają jak to szło – stąd pomysł na taki artykuł :)

    Michał Odpowiedz
  • Ponawiam swoj komentarz – dlaczego podatek nie jest zaokraglany? przeciez to bez sensu. Wyliczona kwota nie jest realna ktora zostanie nam na konto zwrocona.

    darnok Odpowiedz
  • oczywiście, że jest. Przecież jest zaokrąglany do pełnych groszy – nie do końca rozumiem co jest źle?

    Tak jak wspominałem – sprawdziłem dla lokaty która wróciła do mnie wczoraj i wszystko pasuje.

    Michał Odpowiedz
  • Mam pytanie. Założyłam lokatę na 3 m-ce w dniu 2 października, kończy mi się 2 stycznia (sobota). Pieniądze wrócą raczej dopiero w poniedziałek 4 stycznia. Ile dni mam wpisać w kalkulator? 94?

    Majcia Odpowiedz
  • admin # ile zarobiłeś?

    Ja zarabiam na lokatach/kontach oszczędnościowych około 200 zł / m-c

    newss Odpowiedz
  • @newss, z tego wynika, ze operujesz kwota plus minus 100k na lokacie 3% ;)

    P. Odpowiedz
  • ten kalkulator na stałe w widoczne miejsce poproszę toż to „prawa ręka” lokatowców !

    jojo Odpowiedz
  • Większość lokat podawana jest jednak w miesiącach a nie dniach.

    Np. lokata na 13 miesięcy – ile to jest dni ?
    Pytanie z pozoru wydaje się proste ale odpowiedź wcale nie jest łatwa – bowiem ilość dni to zmienna zależna od terminu, w którym zostanie założona lokata.

    Warto o tym pamiętać – o ile ktoś chciałby znać dokładną wartość osiągniętego zysku.

    Bogdan Odpowiedz
  • jojo, artykuł jest już podlinkowany z prawej strony w sekcji „Poradniki” – będziesz miał kalkulator na wyciągnięcie ręki (a raczej kliknięcie ;))

    Bogdan, zgadza się – dlatego wolałem zrobić kalkulator z dniami niż miesiącami, bo tam wynik nie byłby dokładny. Z drugiej strony to też jest jakiś pomysł żeby automatycznie wyliczać względem dzisiejszego dnia ile dni będzie miała dana lokata X-miesięczna ;)

    Michał Odpowiedz
  • Policzenie odsetek nett przy stałym procencie zajmuje kilka sekund na kalkulatorze. Tak jak admin przedstawił : kwota * procent / 365 * 0,81 * ilość dni. Jednak równie ważna jest stopa efektywna – czyli co się bardziej opłaca. A mnie się marzy, że znajdę gdzieś kalkulator który liczy stopę efektywną ale dla lokaty gdzie się dopłaca kasę. Przy czym parametr to daty wpłat i kwoty, i jeszcze oprocentowanie zmienne.

    dario Odpowiedz
  • Majcia, niestety bank liczy oprocentowanie do konkretnego dnia zakończenia lokaty. Te dwa dni, kiedy pieniądze sobie krążą, są niestety nieoprocentowane. Pewnie wielu z nas ma tego typu sytuację – tak skonstruowana była ostatnialokata w Idea Banku jak również konto oszczędnościowe Raiffeisena ;)

    Michał Odpowiedz
  • Wbrew pozorom nawet dobrze, że taki edukacyjny artykuł powstał, szczególnie jak się widzi te różne często głupawe pytania pod różnymi wpisami o promocjach lokatowych.

    pws Odpowiedz
  • Oczywiście, że tak. Artykuł z wiedzą podstawową i na pewno wielu skorzysta.

    dario Odpowiedz
  • Podstawiam i liczę i jak bym nie wpisał zawsze dwa razy więcej wychodzi . Chyba muszę cofnąć się do szkół podstawowych . Jakieś przewidujące to urządzenie , skąd ono wie , że w styczniu będzie podwojenie ? xyz

    prawdziwy-xyz Odpowiedz
  • A jak liczyć odsetki od lokaty założonej w 2015 roku, a zapadającej w 2016 (przestępnym) roku? Czy oddzielnie policzyć udział w odsetkach za dni z 2015 roku i oddzielnie za dni z 2016 roku?
    Jeżeli tak, to pojawia się jeszcze pytanie, jak liczyć przełom z 31 grudnia 2015 na 1 stycznia 2016. Przykładowo lokata jednodniowa założona 31 grudnia 2015 zapadająca 1 stycznia 2016 będzie miała odsetki przed oprocentowaniem równe:
    1/365 * oprocentowanie * kapitał
    czy też
    1/366 * oprocentowanie * kapitał

    Robert Odpowiedz
  • Dzięki za szybką odpowiedź:) Jesteś jak wróżbita bo lokatę mam właśnie w IB na 3,5. A już myślałam, że dodatkowe parę złotych będzie w kieszeni na nowy rok. So lame…

    Majcia Odpowiedz
  • Robert, musisz policzyć ile jest dni między jedną datą a drugą. Postaram się dorzucić również taki kalkulator :)

    Michał Odpowiedz
  • Moze ja jakis inny jestem ale od 10 lat mam uszyty w excelu arkusz, gdzie wrzucam wszystkie lokaty, wysokosc oprocentowania i okres w miesiacach i sam mi liczy odsetki itp. Ale widze wielu tutaj zagladajacych dopiero rozpoczyna

    sss Odpowiedz
  • Robert, każdy bank podaje w regulaminie czy do obliczania odsetek bierze 365 dni, również w roku przestępnym, czy dla lat nieprzestęonych – 365, a dla przestępnych 366 – każdy bank ma swoje widzimisię.

    Lokata Odpowiedz
  • @sss, faktycznie inny jesteś bo takie rzeczy liczy się ręcznie na kalkulatorze w czasie kilku sekund. Nie trzeba do tego zaprzęgać excela ;)

    Marek MJ. Odpowiedz
  • sss jest po prostu praktyczny i wygodny, prowadząc obliczenia w Excelu po pierwsze tworzy sobie automatycznie historię a po drugie dla osób biegłych w Excelu uzyskanie wyniku z Excela jest szybsze niż wyliczenie go ręcznie na kalkulatorze:) a jeżeli dobrze wykombinował to po prostu liczy się samo:)

    Rafał Odpowiedz
  • @Marek MJ.
    Zgrabne podsumowanie całości czy też porównanie też zrobisz na kalkulatorze? Chyba jednak pozostanę przy Excelu ;-)

    I jeszcze pytanie do Admina dot. liczby dni w roku: jesteś pewny tych 366 dni? Bo mi mocno w głowie kołacze, że zawsze przyjmuje się 365 dni, również w latach przestępnych.

    Elka Odpowiedz
  • Cosik pamiętam , że w szkołach podstawowych tak właśnie uczyli i o 365 jako pewniku tak jak o pi mówili . Chyba w latach przestępczych tylko o jeden dzień się na lokacie dłużej siedzi i o tyle większą długość lokaty przyjmujemy . Nie jestem do końca pewien czy dobrze z moją pamięcią i ewentualnie absolwentów Livesmartera proszę o sprostowanie . xyz

    prawdziwy-xyz Odpowiedz
  • @elka, ja się tylko naśmiewam z komentarza, który można skrócić do „ale wy głupi jesteście, ja to sobie zrobiłem w EXCELU! ha! ” ;) Też mam oczywiście swój finansowy arkusik ale czy to jest jakieś wielkie osiągnięcie z mojej strony to bym nie powiedział. Może jestem wobec siebie zbyt krytyczny? ;)

    Tak swoją drogą, jak człowiek siedzi na spotkaniu w przybytku typu Open Finance to nie ma excela pod ręką żeby sobie na szybko podliczyć, czy bardziej opłaca mu się np. zerwać obecną lokatę (stracić odsetki) żeby założyć super-hiper promocyjną którą poleca doradca. Więc ten banalnie prosty wzór zwyczajnie każdy powinien umieć zastosować na kalkulatorze (zwykłym, nie dedykowanym).

    Marek MJ. Odpowiedz
  • Aha, co do dni w roku to banki przyjmują do obliczania oprocentowania 365. Zawsze.

    Czasem bank ma problem, co to znaczy, że do ustalenia oprocentowania używa się 365 dni – w czasach lokat antybelkowych Toyota nie chciała naliczać odsetek za 29.02 bo tego dnia, według nich, „nie było w kalendarzu” ;)

    Marek MJ. Odpowiedz
  • Sprawdze te 366 dni

    Michał Odpowiedz
  • @Marek MJ.
    Ja nie odebrałam tego jako przechwalanie, raczej jako lekkie zdziwienie, że na tej stronie są osoby, dla których informacje przedstawione w artykule są pewnym novum.
    Z tym liczeniem na kolanie w OpenFinance to masz rację, ale raczej się tam idzie w związku z konkretną propozycją, niż na ślepo „macie może jakąś zajefajną promocję na depozyty”, więc można się przygotować w domu. Osobiście nie lubię podejmować decyzji finansowych ot tak, wolę w spokoju przeczytać nawet kilkukrotnie i przeanalizować wszystkie regulaminy, karty produktu itp. Z założenia nie wierzę w 100% w to, co ktoś mówi, choćby był pracownikiem instytucji finansowej.

    elka Odpowiedz
  • Tak, zdjęcie stockowe z możliwością dowolnego wykorzystania, nie mam nic wspólnego z tą partią.

    Michał Odpowiedz
  • To jeszcze proponuje zrobić kalkulator do liczenia odsetek na bgzoptima :->

    R Odpowiedz
  • BGŻOptima jest dość łatwa. Ale zasad naliczania odsetek na oszczędnościowym Millennium w promocji do tej pory nie rozgryzłam do końca. ;-) Na pewno od ostatniego dnia miesiąca X do przedostatniego dnia miesiąca X-1, na pewno odsetki z poprzednich miesięcy mają niższą stawkę, ale i tak nie udało mi się uzyskać tyle, ile bank naliczył…

    K. Odpowiedz
  • Rozumiem, że do podawanego oprocentowania w skali roku przyjmuje się jakby kapitalizowane co miesiąc odsetki nie były wliczane do kapitału w kolejnym miesiącu? W przeciwnym wypadku (tzn. odsetki kapitalizowane co miesiąc są dopisywane do kapitału) ostateczny zysk z tego konta po roku wyniesie więcej niż podane oprocentowanie (ponieważ w każdym kolejnym miesiącu kapitał się zwiększa o dopisane odsetki z poprzedniego miesiąca). Przyjmując oczywiście założenie, że nie istnieje podatek od zysków kapitałowych. Przykładowo 10 000 zł na koncie oszczędnościowym oprocentowanym 4% w skali roku z miesięczną kapitalizacją odsetek (bez podatku!) da po roku saldo 10 407,42 zł. Przyjmując jeszcze, że rok jest podzielony na 12 równych miesięcy.

    michal-100 Odpowiedz
    • Dokładnie tak, gdyby nie było podatku Belki, to po roku na lokacie 10 000 zł 12M 4% mielibyśmy 10 400 zł, a na ko z miesięczną kapitalizacją 10 407,42 zł. Z podatkiem będzie to 10 324 zł oraz 10 328,85 zł.

      Don Quijote de la Mancha
  • Jak wylicza się odsetki jeśli kwota jest zmienna (np. dopłacamy na koncie oszczędnościowym pieniądze w trakcie miesiąca, a kapitalizacja jest na koniec miesiąca)?

    Ania Ł. Odpowiedz
    • dla kwoty, którą dopłaciłaś zrób osobne obliczenia

      pozdrawiam

      kruczi
    • Ok czyli jak mam 1000 zł do połowy miesiąca, wtedy dopłacam 2000, to liczę:
      1000 zł 15 dni
      2000 zł 15 dni
      tak :)?

      Ania Ł.
    • Nie, jak dopłacasz 2000 (a nie do 2000), to przecież masz 1000 przez 30 dni + 2000 przez 15 dni — ja dokładnie tej metody używam kontrolując oprocentowanie w Mill.

      Don Quijote de la Mancha
    • Oczywiście masz rację mój błąd ;)
      Dzięki za odpowiedź

      Ania Ł.
  • Kalkulator lokat sie popsuł i nie liczy prawidłowo… dlaczego?

    Pola33 Odpowiedz
  • super kalkulator i b. wartościowa informacja o tym, żeby liczyć lokaty w dniach – w większości kalkulatorów w internecie można było podawać miesiące (które raz mają 30, raz 31, albo 28 dni) i pewnie stąd te rozbieżności. Teraz wszystko jasne, dzięki jeszcze raz ;)

    villemo09 Odpowiedz
  • Ten kalkulator to chyba źle działa. Nie uwzględnia zaokrągleń. Z kwoty lokaty 100zł dla 1,3% lokaty miesięcznej powinien obliczyć 0 oszczędności bo odsetki to 0,108 zl czyli po zaokrągleniu w dól mamy zero.

    Gostek Odpowiedz
    • Oczywiście, że działa – zgodnie z przepisami. Nie wiem czemu miałby zaokrąglać do pełnych złotówek, skoro ustawa mówi co innego :)

      Michał
  • @Michał ADMIN!
    Świetny ten kalkulator, przeznam szczerze, że często z niego korzystam (choć to niby proste obliczenia), mam dwie propozycje na usprawnienie go:
    • zmienić typ pól z text na np. tel lub number, by na komórkach domyślnie uzyskać klawiaturę numeryczną.
    • dodać pole „rok bankowy” domyślnie wypełnione na 365 — w niektórych bankach rok ma 360 dni, do tego przy roku przestępnym będzie widać dlaczego np. odsetki od rocznej lokaty 100 kzł na 3,5% nie wynoszą 3,5 kzł https://livesmarter.pl/3-5-procent-lokata-na-nowe-srodki-plus-idea-bank/#comment-245432

    Don Quijote de la Mancha Odpowiedz
    • Ja tez uwazam, ze super ale moze niech nic nie zmienia, zeby sie nie spie….liło na gorsze.

      Wojak
  • Jeżeli ja miałbym coś dodać od siebie nieśmiało – kalkulator zysków z konta oszczędnościowego uwzględniający kapitalizację miesięczną. Środki na k. oszczed. są wrzucane w połowie miesiąca i są tam np: przez np. 4 msce i przez to realny zysk jest większy niż na lokacie.

    sentinelsan Odpowiedz
  • Skomentuj

    Chcesz mieć pewność, że nikt inny nie podpisze się twoim nickiem? Zarejestruj się (lub zaloguj) na LiveSmarter!

    Ostatnie wpisy